Czy podążanie za jednym mazhabem to obowiązek? Kiedy mieszanie mazhabów jest zabronione?

Nie, to nie jest obowiązek podążać za jedną prawą szkołą myśli. [Ibn ‘Abidin, Radd al-Muhtar]

Jednak, jest to bardzo zalecane z następujących powodów:

1 - Nauka nakazów z jednej szkoły jest łatwa i możliwa w ramach każdego możliwości.

2 – Nauka z jednej szkoły, powoduje mniej zamieszania dla wspólnoty, podczas gdy podążanie za nakazami wielu szkół może przyspożyć wiele trudności.

3 - Ułatwia spójność w praktyce.

4 - Pozwala sercu skupić się na bardziej istotnych rzeczach w islamie, niż na debacie na temat różnic prawa itp.

Działanie oparte na wiedzy

To co jest obowiązkiem dla każdego muzułmanina to działanie w oparciu o wiedzę.

Ibn Ruslan ze szkoły safickiej pięknie wspomniał o tym w swoim wierszu "Matm al-Zubad".

كل من بغير علم يعمل – أعماله مردودة لا تقبل

Każdy kto bez wiedzy działa - ich czyny są odrzucane, nie akceptowane
[Ibn Ruslan, Matn al-Zubad]


Podobna deklarancja powtórzyła się, gdy Imam Bukhari zatytułował rozdział swojego wielkiego dzieła znanym jako 'Sahih al-Bukhari".

"Rozdział Wiedzy przed Mową lub Czynami ze względu na oświadczenie Allaha "Wiedz, że nie ma boga oprócz Allaha" - Tak więc rozpoczynając od Wiedzy."

Ibn al-Munir (oby Allah miał nad nim litość) skomentował to, mówiąc:

"Oznacza to, że wiedza jest warunkiem wstępnym słuszności stwierdzenia lub czynu; dlatego liczą się tylko z nią (wiedza). Dlatego wiedza poprzedza obie te rzeczy, ponieważ wytwarza zdrową / solidną intencję, która następnie wytwarza zdrowe / solidne działania”. [‘Ayni; ‘Umda al-Qari Sharh Sahih al-Bukhari]

Podążanie za nauką

Mając powyższe na uwadze, jeśli nie posiada się niezbędnej wiedzy ( jeśli nie ukończyliśmy studiów teologicznych, islamskich itd. ) powoływanie się na ludzi wiedzy jest obowiązkowe; bez wiedzy nasze czyny są daremne.

Allah Najwyższy mówi: "Zapytajcie więc ludzi posiadających napomnienie, jeśli wy sami nie wiecie!" Koran 21:7

Ludzie posiadający napomnienie odnosi się do uczonych. Zatem odwoływanie się do tych, którzy znają religię, jest ogólnym obowiązkiem, bez którego nie można żyć w posłuszeństwie Najwyższemu Allahowi.

[Qurtubi, al-Jam’i Li Ahkam al-Qur’an]

Zwykły muzułmanin nie jest ograniczony jedną szkołą

Opinia szkoła hanafickiej, szafickiej i malickiej, wraz z wieloma hanbalickimi uczonymi, głosi, że laik - muzułmanin, który nie jest uczonym nie jest zobowiązany wobec jednej szkoły prawa i myśli. (al-‘Aami la madhaba lahu).

Nawet jeśli muzułmanin należy do jednej szkoły, jego kult i praktyki są uważane za ważne lub nieważne w świetle wszystkich czterech uznanych szkół. [Ibn ‘Abidin, Radd al-Muhtar]

Stosując tę zasadę, jeśli muzułmanin modli się niepoprawnie wobec zasad akceptowanych przez jego rzekomą szkołę – ale jego praktyka odpowiada kryteriom ważności w innych szkołach – to według uznania jurysty – jeśli uzna to za właściwe dla okoliczności – praktyka laika zostanie uznana za ważną.

Podążanie za Imamem Mudżtahid

To, co jest konieczne dla każdego muzułmanina, to to, aby jego praktyka religijna opierała się na naukach ważnego imama Mujtahid, kimkolwiek by on nie był. [Ibid.]

We wczesnych wiekach islamu było o wiele więcej, niż czterech Imamów. Tak więc, osoby żyjące w tamtych czasach, mogły podążać za dobrowolnie wybranym przez siebie Imamem.

Jednak wiele zasad i orzeczeń wczesnych Imamów zostało utracone, dlatego obecnie uznajemy tylko czterech Imamów Mudżtahid: Abu Hanifa, Malik, Shafi i Ahmad bin Hanbala (oby Allah był z nich zadowolony).

Przywilejem muzułmanina jest podążanie w obecnych czasach za którymkolwiek z czterech Imamów.

Mieszanie między szkołami

Należy podkreślić, że prawo islamskie nie wymaga aby osoba przestrzegała wyłącznie zasad jednego mazhabu z czterech. Hipotetycznie można by na przykład podążać za szkołą hanaficką w transakcjach biznesowych i szkołą szaficką podczas modlitwy.

Jednak, zabronione jest wybieranie zasad i opinii, kiedy:

a) ktoś robi to jedynie po to aby poszukać dogodnej opinii w oparciu o swoje pragnienia ( nie wynikające z konieczności)

b) łączenie, mieszanie szkół prowadzi do sprzeczności w odniesieniu do poprawności / ważności działania; znane jako talfiq [Ibid.]

Talfiq - Sprzeczna kombinacja opinii

Nakazy każdej ze szkół nie są jedynie listą arbitralnych opinii niewspółgrającymi ze sobą; wręcz odwrotnie: każda szkoła prawa opiera się na fundamentalnych zasadach, z których wszystkie nakazy szkoły wywodzą się w sposób spójny i harmonijny.

Przypuśćmy, że ktoś bierze opinię z jednej szkoły, a następnie sprawdza jak się sprawy mają w drugiej szkole ( np. modlitwa, jałmużna, post itp). W takim przypadku może popaść w sprzeczność (talfiq).

Przykładem tego jest sytuacja, w której muzułmanin (nazwijmy go Zayd) zamierza się pomodlić i wykonuje łudu. Następnie dotyka skóry żony i i mówi do siebie: „Według imama Abu Hanify dotknięcie współmałżonki nie łamie łudu”. Po tym, jego nos krwawi, więc mówi sobie: „Według imama Shafi, krwawienie nie przerywa łudu”. Następnie Zayd wykonuje modlitwę.

Łudu i modlitwa Zayda, ze względu na sprzeczne łączenie opinii, nie są ważne ani według imama Abu Hanify, ani według imama Shafi. Ten rodzaj łączenia jest zabroniony i grzeszny (fisq). [Ibid]

Dlaczego są różne opinie?

Jest to dobrze znane stwierdzenie wśród uczonych islamu, że słuszne różnice zdań między uczonymi są źródłem miłosierdzia dla społeczności muzułmańskiej.

Ze względu na ogromną, wielokulturową naturę świata muzułmańskiego, ludzie z różnych zakątków globu będą różnić się od siebie, w odniesieniu do okoliczności i problemów z jakimi muszą się mierzyć. Nawet w jednostronnym społeczeństwie mogą znaleźć się jednostki wymagające wyjątkowych okoliczności łagodzących. Gdyby zostali zmuszeni do przestrzegania tylko jednej szkoły prawa, mogłoby to okazać się dla nich zbyt trudne, a w islamie należy unikać nadmiernych trudności ( z obawy przed opuszczeniem całkowicie islamu).

Allah Najwyższy mówi: " .... i nie uczynił żadnej trudności w waszej religii," Koran 22:78

Gdyby jednak mieli otrzymać dyspensę w oparciu o opinię innej szkoły, usuwałoby to wynikające z tego trudności, spełniając wyższe cele religii: ułatwianie oddawania czci Stwórcy dla muzułmanina.

Ważne! Żaden muzułmanin (laik) nie powinien sam dobierać sobie dyspensy z innej szkoły. Zamiast tego powinien skonsultować się z uczonym (szejkiem, mufti).

Takie postępowanie zmniejsza możliwość szukania orzeczeń dla własnej wygody i uniemożliwia laikom dokonywania błędnych wyborów względem siebie i innych.

Oświadczenia uczonych dotyczące przynależności do jednego mazhabu

Szkoła hanaficka

Imam Ibn Abidin (oby Allah miał nad nim litość) orzekł: "... następnie wspomina, że jeśli ktoś trzyma się tylko jednej szkoły, takiej jak Abu Hanfia lub Szafi - jedna opinia głosi, że osoba ta musi nadal trzymać się tej szkoły; inni się nie zgodzili - i to jest najtrafniejsza opinia. Stało się powszechnym wyrażeniem, że laik (zwykły muzułmanin, nieuczony ) nie jest związany jedną konkretną szkołą."

Szkoła szaficka

Imam al-Nawawi (niech Allah ma nad nim litość) przytacza Abu Al-Fath al-Harawi, współcześnie od Imama al-Szafi: "Opinia większości naszych towarzyszy (tj. uczonych ze szkoły szafickiej) jest taka, że laik (zwykły, muzułmanin, który nie jest uczonym) nie musi być związany z konkretną szkołą. Jeśli znajdzie imama mudżtahida, to podąży za nim ... "

Niektórzy uczeni, zarówno dawni, jak i współcześni, deklarują przestrzeganie jednego konkretnego mazhabu. Nie jest to jednak opinia większości.

Rekomendowane pozycje do przeczytania:

(1) The Differences of the Imams - Shaykh Zakariyya Kandhlawi

(2) The Influence of the Noble Hadith Upon the Differences of Opinion Amongst the Jurist Imams - Shaykh Muhammad Awwamah.



[Shaykh] Yusuf Weltch

Sprawdzone i zatwierdzone: Shaykh Faraz Rabbani

Tłumaczenie: V. Oszczanowska





وَالْأَصَحُّ أَنَّهُ يَتَخَيَّرُ فِي تَقْلِيدِ أَيٍّ شَاءَ وَلَوْ مَفْضُولًا وَإِنْ اعْتَقَدَهُ كَذَلِكَ، وَحِينَئِذٍ فَلَا يُمْكِنُ أَنْ يَقْطَعَ أَوْ يَظُنَّ أَنَّهُ عَلَى الصَّوَابِ، بَلْ عَلَى الْمُقَلِّدِ أَنْ يَعْتَقِدَ أَنَّ مَا ذَهَبَ إلَيْهِ إمَامُهُ يَحْتَمِلُ أَنَّهُ الْحَقُّ. قَالَ ابْنُ حَجَرٍ: ثُمَّ رَأَيْت الْمُحَقِّقَ ابْنَ الْهُمَامِ صَرَّحَ بِمَا يُؤَيِّدُهُ حَيْثُ قَالَ فِي شَرْحِ الْهِدَايَةِ: إنْ أَخَذَ الْعَامِّيُّ بِمَا يَقَعُ فِي قَلْبِهِ أَنَّهُ أَصْوَبُ أَوْلَى، وَعَلَى هَذَا اسْتَفْتَى مُجْتَهِدَيْنِ فَاخْتَلَفَا عَلَيْهِ الْأَوْلَى أَنْ يَأْخُذَ بِمَا يَمِيلُ إلَيْهِ قَلْبُهُ مِنْهُمَا. وَعِنْدِي أَنَّهُ لَوْ أَخَذَ بِقَوْلِ الَّذِي لَا يَمِيلُ إلَيْهِ جَازَ؛ لِأَنَّ مَيْلَهُ وَعَدَمَهُ سَوَاءٌ، وَالْوَاجِبُ عَلَيْهِ تَقْلِيدُ مُجْتَهِدٍ وَقَدْ فَعَلَ. اهـ.

——–
ص48 – كتاب الدر المختار وحاشية ابن عابدين رد المحتار – مقدمة

– – – – – – – – – – –

(قَوْلُهُ: كَمَا فِي الْقُنْيَةِ وَغَيْرِهَا) وَعَزَاهُ صَاحِبُ الْمُصَفَّى إلَى الْإِمَامِ حَمِيدِ الدِّينِ عَنْ شَيْخِهِ الْإِمَامِ الْمَحْبُوبِيِّ وَإِلَى شَمْسِ الْأَئِمَّةِ الْحَلْوَانِيِّ، وَعَزَاهُ فِي الْقُنْيَةِ إلَى الْحَلْوَانِيِّ وَالنَّسَفِيِّ فَسَقَطَ مَا قِيلَ إنَّ صَاحِبَ الْقُنْيَةِ بَنَاهُ عَلَى مَذْهَبِ الْمُعْتَزِلَةِ مِنْ أَنَّ الْعَامِّيَّ لَهُ الْخِيَارُ مِنْ كُلِّ مَذْهَبٍ مَا يَهْوَاهُ. وَالصَّحِيحُ عِنْدَنَا أَنَّ الْحَقَّ وَاحِدٌ، وَأَنَّ تَتَبُّعَ الرُّخَصِ فِسْقٌ. اهـ.
——–
ص371 – كتاب الدر المختار وحاشية ابن عابدين رد المحتار – كتاب الصلاة

– – – – – – – – – – – –

وَقَدْ نَجِدُ مَا يُخَالِفُ هَذَا فَإِنَّ أَبَا الْفَتْحِ الْهَرَوِيَّ وَهُوَ مِنْ أَصْحَابِ الْإِمَامِ يَقُولُ فِي الْأُصُولِ: مَذْهَبُ عَامَّةِ أَصْحَابِنَا أَنَّ الْعَامِّيَّ لَا مَذْهَبَ لَهُ، فَإِنْ وَجَدَ مُجْتَهِدًا قَلَّدَهُ. وَإِنْ لَمْ يَجِدْهُ، وَوَجَدَ مُتَبَحِّرًا فِي مَذْهَبٍ، فَإِنَّهُ يُفْتِيهِ عَلَى مَذْهَبِ نَفْسِهِ، وَإِنْ كَانَ الْعَامِّيُّ لَا يَعْتَقِدُ مَذْهَبَهُ. وَهَذَا تَصْرِيحٌ بِأَنَّهُ يُقَلِّدُ الْمُتَبَحِّرَ فِي نَفْسِهِ.
——–
ص101 – كتاب روضة الطالبين وعمدة المفتين – كتاب القضاء




https://seekersguidance.org/answers/hanafi-fiqh/is-following-one-madhab-obligatory/