Siedemdziesiąt trzy sekty: czy większość naszej ummy błądzi?
Koran bardzo często podkreśla potrzebę i obowiązek zjednoczenia muzułmanów. Przykładowo, czytamy w nim: "Trzymajcie się wszyscy mocno liny Boga, nie rozdzielajcie się i wspominajcie przychylność Boga nad wami!" [3:102] a także: "Zwracajcie się ku Niemu, bójcie się Go, odprawiajcie modlitwę i nie bądźcie spośród bałwochwalców, spośród tych, którzy podzielili swoją religię i stali się różnymi odłamami. Każdy z nich jest zadowolony z tego, co ma." [30:31-32]
Biorąc pod uwagę te wersy jak i wielokrotnie powtarzany w sunnie wymóg zjednoczenia muzułmanów, a także ogromną wartość, rank i status tej ummy (jak wiemy z Objawienia), te hadisy o muzułmanach podzielonych na siedemdziesiąt parę sekt i wszystkich poza jedną dążących do Piekła zdają się kontrastować z duchem naszego uhonorowania i jedności.
Zrozumiałym jest zatem, dlaczego niektórzy uczeni mają spory problem z wpleceniem tych hadisów o iftiraq czy “podziałach” w generalny przekaz wyższości ummy, z którego jest nam znana. Bo jak naród mógłby być cenny, jeśli jest przepełniony rozłamami, schizmą i - jak się wydaje - ogromna część jego członków jest na drodze do Piekła?
Wpis ten przyjrzy się hadisom o rozłamach w ummie, znaczeniu podziałów, a także czy większość tej ummy to innowatorzy bez szansy na cokolwiek poza Piekłem.
♦
1. Koran podkreśla, że naród muzułmański (ummah) jest najlepszym z wszystkich narodów: "Wy jesteście najlepszą wspólnotą wzbudzoną kiedykolwiek dla (dobra) ludzkości, nakazującą i popierającą to, co słuszne i dobre, a zabraniającą zła i starającą się mu zapobiec; i wy (czynicie tak, gdyż) wierzycie w Boga." [3:110] To samo uznanie czytamy w następującym hadisie: "Jesteście ostatnim z siedemdziesięciu narodów, najlepszym z nich i najpobożniejszym w oczach Boga." [Al-Tirmidhi, nr 3001] Inny hadis mówi: "Ludzie Raju składają się z stu dwudziestu ranków; osiemdziesiąt z nich należy do tego narodu i czterdzieści dla innych." [Al-Tirmidhi, nr 2546]
2. Rozmiar i znaczenie naszej ummy możemy zauważyć w następującym hadisie: "Przedstawiono mi narody i widziałem proroka z jednym lub dwóma wiernymi, kolejnego z kilkoma, a następnego bez żadnych. Wtedy zobaczyłem ogrom ludzi przepełniających horyzont. Powiedziano mi bym tam spojrzał i dostrzegłem kolejną grupę przepełniającą horyzont. Powiedziano mi: "Oni (wszyscy) są twoim narodem. Spomiędzy nich siedemdziesiąt tysięcy wstąpi (prosto) do Raju bez żadnego rozrachunku lub kary." [Al-Bukhari, nr 5752]
3. Przyglądając się okiem teologa, dojrzymy dalsze szczegóły dotyczące ogólnego rozmiaru ummy w Raju. Prorok, pokój i błogosławieństwa z nim, powiedział dodając do powyższego hadisu: "Poprosiłem Pana by zwiększył (liczbę wiernych w Raju) i zrobił to. Zatem z każdym kolejnym tysiącem będzie siedemdziesiąt tysięcy." [Ahmad, Musnad, nr 2:359] Zatem liczba muzułmanów wstępujących do Raju bez rozrachunku jest ogromna, a przecież będą jeszcze ci, których dobre uczynki przeważą podczas rozliczenia i również wstąpią do Dżannah. Subhana’Llah!
4. Jest wiele hadisów mówiących o podziałach w ummie. Między innymi: (i) " Prorok, sallallahu 'Alajhi ła sallam, powiedział: "Żydzi podzielili się na siedemdziesiąt jeden lub siedemdziesiąt dwie sekty. Chrześcijanie rozdzielili się na siedemdziesiąt jeden lub siedemdziesiąd dwie sekty. A moja ummah rozdzieli się na siedemdziesiąt trzy." [Al-Tirmidhi, nr 2640.] (ii) Hadis dodający: ‘… i zaprawdę, ta ummah podzieli się na siedemdziesiąt dwie sekty w Ogniu i jedną w Raju: Główną (al-dżama‘ah).‘ [Abu Dawud, nr 4597] (iii) Hadis ‘Abd Allah b. ‘Amr'a w którym dodał on kim jest ta jedna grupa: "To ta grupa, której trzymam się ja i moi Towarzysze(ma ana ‘alajhi ła ashabi)." [Al-Tirmidhi, nr 2641] (iv) Podczas gdy hadis Abu Umamy przedstawia ową ocaloną grupę jako: "Sporą większość (al-saład al-a‘zam)." [Ibn Abi ‘Asim, Kitab al-Sunnah, nr 68]
5. Podczas gdy niektóre z powyższych hadisów mają jakiś rodzaj niedoskonałości w łańcuchu przekazu, isnadzie, wspólnie uzupełniają się wystarczająco by ostateczny werdykt w ich przekazie był dobry (hasan) lub autentyczny (sahih). Po spisaniu pierwszego hadisu, Imam al-Tirmidhi powiedział: "Hadis Abu Hurejry jest hasan sahih."1 Al-Hakim powiedział o nim: "Te łańcuchy stanowią dowód jego autentyczności."2 Ibn Taymiyyah powiedział: "Hadis ten jest autentyczny i ogólnie przyjęty (sahih mashhur)."3 Ibn Kathir powiedział, że hadisy te są połączone poprzez łańcuchy przekazu i uzupełniają się.4 Al-‘Iraqi powiedział o trzech hadisach o tej samej treści: "Ich łańcuchy przekazu są doskonałe."5
6. Do kogo nawiązuje podział? Al-Khattabi powiedział: "Jego słowa: 'moja ummah rozdzieli się na siedemdziesiąc trzy sekty' sugerują przynależność tych grup do islamu, jako że Prorok, pokój z nim, włączył ich do swojej ummy.'6 Al-Bayhaqi powiedział coś podobnego: "Przekaz ten jest rozumiany, że będą ukarani w Piekle przez jakiś czas, nie na wieczność. Dowodem na brak ich wyklęcia z islamu jest użycie przez Proroka (pokój z nim) słów "Moja umma podzieli się" pomimo tych podziałów."7 W jednej z fatł podsumowano: "Co miano na myśli używając określenia ummah w tym hadisie to że muzułmanie rozdzielą się na siedemdziesiąt trzy sekty, siedemdziesiąd dwie z nich to zagubieni innowatorzy, których innowacje nie anulują ich islamu. Zostaną zatem ukarani za herezje i innowacje, poza tymi, którym Bóg przebaczy od razu, ale ostatecznie wstąpią do Raju. Jeśli zaś chodzi o ocaloną sektę, będzie to ahl al-sunnah ła’l-dżama‘ah: ludzie podążający za sunną Proroka, pokój z nim, i trzymający się tego za czym podążał on i jego Towarzysze."8
7. Mimo że pocieszającym jest świadomość, że te siedemdziesiąt dwie sekty to nadal muzułmanie, czy należy lamentować nad pozorem, że zdecydowana większość muzułmanów to zagubieni innowatorzy? Ibn Taymiyyah napisał: "Ocalona sekta jest opisana jako ahl al-sunnah ła’l-dżama‘ah. Są oni zdecydowaną większością. Pozostałe sekty do ludzie podążający za dziwnymi poglądamy, schizmą, innowacją i chorymi pragnieniami. Żadna z nich nie jest nawet zbliżona numerami do tej jednej ocalonej sekty. Przeciwnie, każda z tych sekt liczy o wiele mniej ludzi."9
8. Całkowita liczba innowatorów w ummie jest minimalna w kontraście do ilości osób z ocalonej sekty, jak czytamy w wypowiedzi Saliha al-Maqbali; jemeńskiego uczonego, który zmarł na początku dwunastego wieku islamu. Powiedział: "Podsumowując: ludzie składają się z szerokich rzesz (‘ammah) i mniejszości (khassah). Jeśli chodzi o rzesze, późniejsze pokolenia są niczym te pierwsze. Zatem kobiety, służba, pasterze, farmerzy, handlowcy i inni są tymi, którzy nie mają nic wspólnego z mniejszością. Najpóźniejsze pokolenia z pewnością są wolne od innowacji, tak jak i pierwsze. Mniejszość zaś dzieli się na cztery grupy: (i) Prawdziwi innowatorzy rozpoczynający nowe zmyślone praktyki. (ii) Ci którzy za nimi podążają i pomagają promować innowacje. Ich intencją mogło być podążanie za prawdą, ale nie zdali sobie sprawy z swojej innowacji.(iii) Ci z skromną wiedzą i braku umiejętności sprawdzenia jej, którzy czuli się usatysfakcjonowani z naukami przekazanymi im (np w rodzinie) i przez to popadli w innowację.(iv) Poprowadzeni w prawdzie ortodoksyjni uczeni. Pierwsza grupa z tych mniejszości do zdecydowanie innowatorzy, druga to możliwe, że innowatorzy, trzecia oceniana jak gdyby byli innowatorami, zaś czwarta to prawdziwi w tego słowa znaczeniu sunnici i ocalona sekta spośród mniejszości, do której zwracają się rzesze. Grupa ta liczy kogokolwiek zapragnie twój Pan spośród wcześniej wspomnianych trzech grup mniejszości, w zależności od stopnia ich innowacji i intencji."11 Podsumowując, powiedział: "Zatem jeśli zrozumiałeś te wyjaśnienia to zamartwianie się nad tragedią czekającą większość ummy nie powinno mieć miejsca. Większość i tak stanowią rzesze ludzi z przeszłości i czasu obecnego, a z czwartej grupy całkiem możliwe, że dwie środkowe podgrupy również (będą do nich zaliczani). Tym samym, z pierwszej podgrupy, jeśli innowacja była dla nich nieoczywista, Boże miłosierdzie powinno ocalić ich od miana innowatorów w życiu przyszłym jako że Boża litość obejmuje wszystkich muzułmanów. Jako że dyskutujemy na temat odniesienia tego hadisu i do kogo on nawiązuje, a także że osoby z tych sekt nawet jeśli samych sekt jest wiele nie liczą nawet jednej tysięcznej wszystkich muzułmanów. Przemyśl to zatem dokładnie, sprawi to, że przestaniesz wierzyć w kontrast tego hadisu do tych o wartości i liczbach ummy wielu błogosławieństw."12
9. Bardziej niż slogan; niż roszczenie; bardziej niż nawet sama nazwa, ocalona sekta (al-firqat an-nadżijah) jest identyfikowana z czymś co można określić jako teologię ogólnego porozumienia – zbiór wierzeń i praktyk zakorzenionych w Koranie, sunnie i jednogłośnej zgodzie muzułmańskich uczonych. Kwestie, w których istnieje ta zgoda uczonych stanowią fundament (usul) tradycyjnego islamu, z którym niedozwolonym jest się nie zgadzać. Co więcej, opinia wykraczająca poza usul jest określana iftiraq czyli tworzeniem odłamów. Ibn Taymiyyah udealnie podsumował swoje obserwacje wobec innowacyjnych sekt: "Znakiem rozpoznawczym tych sekt jest ich odsunięcie się od Koranu, sunny i ogólnego porozumienia uczonych. Ktokolwiek mówi zgodnie z naukami Koranu, sunny i porozumieniem uczonych należy do ahl al-sunnah ła’l-dżama‘ah.‘13 Al-Bayhaqi dodał: "Ustaliliśmy to już w książce al-Madkhal i w innych miejscach, że złym (innowacyjnym) odróżnianiem się jest cokolwiek sprzeciwia się Księdze, autentycznej sunnie i porozumieniu uczonych."14 Jeśli chodzi o te kwestie, które są rozpatrywane na więcej niż jedną interpretację lub wobec których nie ma jednogłośnej opinii uczonych, nie przynależą one do tradycyjnego usul. Przeciwnie, nazywa się je furu‘ – szczegółowymi rozporządzeniami lub prawami – w których różnice są nie tyle dozwolone, co ciepło przyjęte i celebrowane.
10. Pomimo powyższego, niektórzy ludzie są przejęci lękiem nawet kiedy mówi im się, że ocalona jedna sekta stanowi większą część ummy. Uparcie trzymają się złej interpretacji tego kim są ahl sunnah łal dżama'ah. Przykładowo ‘Abd Allah b. Mas‘ud tłumaczył" ‘Dżama‘ah to osoby podążające za prawdą, nawet jeśli to tylko jeden człowiek. (al-dżama‘ah ahl al-haqq ła in kunta łahdaka).’15 Niektórym wydaje się, że ocalona sekta to garstka ludzi, a wszyscy pozostali muzułmanie to źli ludzie. Powyższa dyskusja udowadnia, że to nieprawda.
♦
1. Jami‘ al-Tirmidhi (Riyadh: Darussalam, 1999), 600, nr 2640.
2. Al-Mustadrak ‘ala Sahihayn (Kair: Dar al-Haramayn, 1997), 1:207, nr 443.
3. Majmu‘ Fatawa (Riyadh: Dar ‘Alam al-Kutub, 1991), 3:345.
4. Tafsir Qur’an al-‘Azim (Bejrut: Dar al-Ma‘rifah, 1987), 2:481-2.
5. Al-Mughni ‘an Haml al-Asfar (Riyadh: Maktabah Tabariyyah, 1995), 2:884-5, nr 3240.
6. Ma‘alim al-Sunan (Alleppo: Matba‘ah al-‘Alamiyyah, 1934), 4:295.
7. Al-I‘tiqad wa’l-Hidayatu ila Sabil al-Rashad (Damascus: al-Yamamah, 2002), 357.
8. Fatawa li’l-Lajnat al-Da’imah li’l-Buhuth al-‘Ilmiyyah wa’l-Ifta (Riyadh: Dar al-Maw‘id, 2002), 2:157-8, nr 4246
9. Majmu‘ Fatawa, 3:345-6.
10. Maqbali, al-‘Alam al-Shamikh fi Ithar al-Haqq ‘ala’l-Aba wa’l-Mashayikh (Egipt: n.p., 1910), 417.
11. ibid., 417-18.
12. ibid., 418. & Silsilat al-Ahadith al-Sahihah (Riyadh: Maktabah al-Ma‘arif, 1995), 1:1:413.
13. Majmu‘ Fatawa, 3:345.
14. Al-I‘tiqad, 354.
15. Al-Khatib al-Baghdadi, al-Faqih wa’l-Mutafaqqih (Arabia Saudyjska: Dar Ibn al-Jawzi, 1996), 2:404, no.1176.
16. Jami‘ al-Tirmidhi (Rijad: Darussalam, 1999), 498, część hadisu nr 2167: "Zaprawdę, Bóg nie zjednoczy mojej ummy w zbłądzeniu, Boża dłoń czuwa nad dżama‘ah."
https://thehumblei.com/2013/